Historische situatie

De plaatsen Hooge Zwaluwe en Lage Zwaluwe zijn in de middeleeuwen ontstaan. Bij de St. Elisabethsvloed in 1421 werden de landbouwgronden van beide dorpen overstroomd. De dijklinten (dorpslinten) bleven daarbij gespaard. Kort daarna zijn beide dorpen weer opnieuw opgebouwd omdat veel inwoners van omliggende dorpen zich na de vloed bij de dijk vestigden. Ook zijn de buurtschappen Helkant (Hooge Zwaluwe) en Blauwe Sluis ontstaan, vlakbij Lage Zwaluwe. Vanaf Lage Zwaluwe loopt de Groenendijk met lintbebouwing en verspreide boerderijen in de richting van Blauwe Sluis.

Huidige situatie

Lage Zwaluwe telt ongeveer 4.000 inwoners. De historie van het dorp is nog gemakkelijk herkenbaar. Het huidige dorp komt in grote lijnen overeen met de inrichting van 1940. De smalle, lintbebouwing aan het dorpslint met een boven- en onderstraat, de bebouwingstype, de dijken en de haven zijn goed bewaard gebleven. Ook de landelijke omgeving en het groen zijn behouden, waardoor het wonen nog steeds landelijk is. Ook in de buurtschappen Helkant en Blauwe Sluis wordt nog steeds met plezier gewoond.

Lage Zwaluwe is een woonkern met goede basisvoorzieningen. Ook heeft dit dorp, net als Drimmelen, traditionele (havengerelateerde) bedrijvigheid. De wijken zijn gevarieerd vormgegeven met voornamelijk grondgebonden woningen. Gestapelde woningbouw is beperkt tot enkele verzorgingscentra of voor huisvesting van senioren. In de wijken zijn enkele dorpsvoorzieningen aanwezig, zoals een Brede School aan de Nieuwstraat en supermarkt aan de Pastoor van Hooijdonklaan en een sportaccommodatie aan de Oudeweg. Het dijklint heeft overwegend woningen met enkele verspreidde bedrijven, horeca en detailhandel en het woonzorgcentrum Ganshoek.

Lage Zwaluwe heeft relatief veel bedrijvigheid, onder andere vanwege de ligging aan de haven en de Biesbosch. Al in 1900 waren bedrijven gevestigd aan de Industriestraat. Griendwerkers verwerkten er griendhout (van wilgenplanten) uit de Biesbosch tot hoepels. Grootschaliger bedrijfsactiviteiten vinden momenteel plaats aan de Biesboschweg en Kwistgeldweg zoals een betonbewerkingsbedrijf, een watersportservice en een watersportservice. De Zwingel is een kleinschalig bedrijventerrein op de hoek van de Oudeweg en de Kruisstraat. Er zijn onder andere een benzineverkooppunt, autobedrijf en bouwmarkt aanwezig, maar ook enkele bedrijfswoningen.

Verder kent Lage Zwaluwe een treinstation in haar nabijheid, gelegen in de gemeente Moerdijk. De aanwezigheid van treinstation Lage Zwaluwe (op ca. 3,5 kilometer afstand van het dorp) en op- en afritten van de A16 en A17 maken Lage Zwaluwe goed bereikbaar met de trein en auto. Ook heeft Lage Zwaluwe een busverbinding en kunnen inwoners ook per fiets alle voorzieningen goed bereiken.

Toekomstperspectief

Lage Zwaluwe-West is een woongebied in ontwikkeling dat het bebouwde gebied tussen het dijklint en de Oudeweg afrondt. Met de ontwikkeling van het gebied krijgt Lage Zwaluwe een nieuw woongebied met ongeveer 300 woningen. Daarnaast zijn inmiddels een brede school, een nieuwe sporthal en een nieuw zorgcentrum gerealiseerd. Ook bevinden zich een beperkt aantal kleinere woningbouwontwikkelingen in het dorp.

In de haven van Lage Zwaluwe ligt de focus op toerisme en recreatie. De damwanden zijn opgeknapt en het Degaterrein ondergaat een metamorfose. Hier worden watersportgebonden bedrijfskavels uitgegeven en kan het water worden gebruikt door een publiek toegankelijk wandelpad. Er wordt naar gestreefd om ook het gebied ten noorden van de Biesboschweg grenzend aan de Amer een toeristisch recreatieve impuls te geven.

In Lage Zwaluwe centreert de bedrijvigheid zich rond de Louisapolder. Hier blijft ook in de toekomst ruimte om te ondernemen.